حالت‌ های مختلف در دوربین را بشناسیم

یکی از اصول مهم در تنظیم میزان نوردهی در عکاسی، شناخت حالت‌ های مختلف در دوربین است. اگر یک مبتدی یا یک آماتور حرفه‌ای هستید؛ باید بدانید که در چه موقعیت‌ها و شرایطی از کدام حالت دوربین استفاده کنید.

حالت‌ های مختلف در دوربین

این حالت‌های مختلف به عکاسان کمک می‌کند که مثلث نوردهی یعنی سرعت شاتر، دیافراگم و ایزو را به خوبی کنترل کنند. در حالی که در دوربین‌ها حالتی خودکار وجود دارد که این تنظیمات را انجام می‌دهد اما برخی حالت‌های دیگر نیز هستند که به عکاسان کمک می‌کند به صورتی دستی تنظیمات نوردهی را انجام دهند.

اگر به گذشته بازگردیم، این حالت‌های مختلف در دوربین‌ها وجود نداشت و تمام تنظیمات به صوت دستی انجام می‌گرفت. عکاسان مجبور بودند که میزان دیافراگم، سرعت شاترو فیلم مناسبی را برای دوربین خود انتخاب کنند. برای تخمین زدن میزان نور محیط، مجبور به استفاده از دستگاه‌های جداگانه‌ای به نام نورسنج بودند که میزان نور را سنجیده و اطلاعات آن را در اختیارشان بگذارد. البته این قابلیت بعدها در دوربین‌ها قرار گرفت. در سال ۱۹۳۸ شرکت کداک (Kodak) دوربین فیلمی را معرفی کرد که در آن نورسنج تعبیه شده بود. در سال ۱۹۶۲ شرکت ژاپنی به نام Topcon اولین دوربین SLR را با نورسنج را معرفی کرد. این قابلیت به این معنی بود که دیگر عکاسان نیازی به حمل نورسنج جداگانه برای عکاسی نداشتند.

با گذشت زمان حالت‌های خودکار در دوربین‌ها شروع به ظاهر شدن کردند. در حالت خودکار، دوربین میزان نوری که از لنز عبور کرده را تخمین زده و پارامترهای نوردهی را براساس میزان نور انتخاب می‌کند تا تصویر نور مناسبی داشته باشد.

امروزه بسیاری از دوربین‌های دیجیتال دارای حالت‌های مختلف برای عکاسی هستند که می‌توان از آن‌ها در موقعیت‌های مختلف استفاده کرد.در حالی که بسیاری از دوربین‌های کامپکت با تمرکز بر روی حالت خودکار طراحی شده‌اند، حالت‌های مختلف در دوربین‌های حرفه‌ای به عکاسان اجازه می‌دهد تا هم به صورت خودکار هم به صورتی دستی تنظیمات را انجام دهند.

در زیر چهار حالت اصلی که در اغلب دوربین‌های دیجیتال هستند را مرور می‌کنیم:

• حالت برنامه ریزی شده (P)
• الویت شاتر ( S یا Tv)
• الویت دیافراگم ( A یا Av)
• حالت دستی (M)

حالت برنامه ریزی شده یا Program

در این حالت دوربین میزان دیافراگم و سرعت شاتر را انتخاب می‌کند. این حالت معمولا در دوربین‌های کامپکت بیشتر استفاده می‌شود تا بتوانید به سرعت عکاسی کنید. در این حالت دوربین تعادلی را میان دیافراگم و سرعت شاتر ایجاد می‌کند. اگر دوربین را به سمت نور بگیرید، دوربین میزان دیافراگم را افزایش می‌دهد و در همین حین سرعت شاتر را بیشتر می‌کند. حال اگر دوربین را به سمت جایی تاریک بگیرید، میزان دیافراگم را کاهش  می‌دهد تا بتواند سرعت شاتر را بالا نگه دارد. اگر نور به اندازه کافی نباشد و میزان دیافراگم در کمترین حالت خود باشد، دوربین میزان سرعت شاتر را کاهش می‌دهد تا جایی که به نور مناسب برسد.

استفاده از این حالت کنترل زیادی را در میزان نوردهی در اختیارتان قرار نمی‌دهد. اما می‌توانید در آن تغییر ایجاد کنید. برای مثال در دوربین‌های نیکون اگر دیال پشت دوربین را به سمت چپ بچرخانید، دوربین سرعت شاتر را افزایش و دیافراگم را کاهش می‌دهد.

حالت اویت شاتر یا Shutter Priority

در این حالت شما می‌توانید به صورت دستی، سرعت شاتر دوربین را انتخای کنید و با توجه به تنظیمات شما و نور عبوری از لنز، دوربین به صورت خودکار میزان دیافراگم را تعیین می‌کند. این حالت در دوربین بیشتر در مواقعی استفاده می‌شود که می‌خواهیم یک سوژه متحرک را در عکس فریز کنیم یا برعکس بخواهیم حرکت سوژه را ثبت کنیم.

اگر نور کافی نباشد؛ دوربین میزان دیافراگم را به کمترین حد ممکن (وابسته به لنز دوربین) می‌رساند و در نتیجه نور بیشتری اجازه عبور از لنز را دارد.

پس در حالت الویت شاتر، سرعت شاتر همان چیزی که شما انتخاب می‌کنید باقی می‌ماند و میزان دیافراگم به صورت خودکار کم و زیاد می‌شود. پس باید به یاد داشته باشید که در این حالت دوربین میزان دیافراگم را تعیین می‌کند و برهمین اساس عمق میدان دید عکس نیز توسط دوربین تعیین می‌شود.

حالت الویت دیافراگم یا Aperture Priority 

در این حالت شما میزان دیافراگم را به صورت دستی تعیین می‌کنید و دوربین به صورت خودکار میزان شاتر مناسب را تعیین می‌کند تا عکس میزان نوردهی مناسبی داشته باشد. با توجه به اینکه در این حالت کنترل دیافراگم بر عهده خود شماست و می‌توانید آن را کم و زیاد کنید، می‌توانید عکسی با عمق میدان دلخواه خود ایجاد کنید.

اگر میزان نور زیاد باشد، دوربین به صورت خودکار سرعت شاتر را زیاد می‌کند و اگر در محیط کم نوری باشید، دوربین سرعت شاتر را کاهش می‌دهد و در نتیجه احتمال اینکه عکس شما نور زیاد یا کم داشته باشد؛ کم می‌شود. سرعت شاتر دوربین می‌تواند از ۳۰ ثانیه تا ۱/۴۰۰۰ تا ۱/۸۰۰۰ ثانیه (با توجه به دوربین) قابل تغییر است. این محدوده سرعت شاتر در اغلب موارد مناسب عکاسی است. بیشتر عکاسان از این حالت استفاده می‌کنند زیرا باعث می‌شود بتوانید بر روی عمق میدان عکس کنترل داشته باشید. سیستم مترینگ در اغلب دوربین‌های دیجتال به خوبی عمل کرده و به دوربین اجازه می‌دهد که میزان نور را محاسبه و سرعت شاتر را به درستی انتخاب کند.

حالت دستی یا Manual 

در این حالت می‌توانید سرعت شاتر و دیافراگم را به صورت دستی تعیین کنید. به عبارتی در این حالت شما دو پارامتر نوردهی را به صورت دستی تعیین می‌کنید. این حالت در مواقعی استفاده می‌شود که دوربین به سختی می‌تواند میزان نوردهی را تعیین کند. برای مثال هنگام عکاسی از مکان‌هایی که نور بسیار زیادی دارد دوربین ممکن است نور را اشتباه حدس زده و عکس دارای نور زیاد (Over Expose) یا نور کم (Under Expose) شود. در این مواقع می‌توانید دوربین را در حالت دستی قرار دهید تا بتوانید تصمیم درستی درباره پارامترهای نوردهی بگیرید.

این حالت همچنین برای مواقعی که می‌خواهید تنظیمات دوربین در حالت‌های مختلف نوردهی ثابت بماند کاربرد زیادی دارد. برای مثال برای گرفتن عکس‌های پاناروما؛ در این نوع عکاسی شما نیاز دارید که عکس‌ها دارای سرعت شاتر و دیافراگم یکسانی باشند. اگر حالت دستی را انتخاب نکنید ممکن است برخی از عکس‌ها تاریک‌تر یا روشن‌تر باشند.

چگونه می‌توانیم این حالت‌ها را در دوربین تغییر دهیم؟

تقریبا در تمام دوربین‌های آماتور و نیمه حرفه‌ای کلید چرخشی برای تغییر این حالت‌ها وجود دارد. همانطور که در شکل زیر می‌توانید ببینید در دوربین‌های کانن و نیکون می‌توانید این حالت‌ها را در بالای دوربین تغییر دهید.

در دوربین‌ نیکون حرف M نشان دهنده حالت دستی، S حالت الویت شاتر، A حالت الویت دیافراگم و P حالت برنامه‌ریزی شده است. در دوربین‌های کانن M نشان دهنده حالت دستی، Tv حالت الویت شاتر، Av حالت الویت دیافراگم و P حالت برنامه‌ریزی شده است.

میزان حساسیت یا ایزو

در اغلب دوربین‌های DSLR میزان حساسیت به نور به صورت خودکار در این حالت‌ها تغییر نمی‌کند. در نتیجه شما باید به صورت دستی آن را انتخاب کنید. اگر نمی‌خواهید این پارامتر را به صورت دستی تعیین کنید؛ در تنظیمات دوربین میزان حداکثر ایزو را بر روی ۸۰۰ یا ۱۶۰۰ تعیین کرده و همچنین کمترین سرعت شاتر را بر روی ۱/۲۰۰ ثانیه تنظیم کنید. اگر نویز زیادی در عکس‌ها مشاهده کردید، ایزو را کاهش دهید. اگر دوربین شما حالت «ایزو خودکار» را ندارد؛ در مکان‌هایی با نور مناسب، ایزو را در کمترین حالت ممکن و در موقعیت‌هایی با نور کم آن را افزایش دهید.

حالت‌های دیگر در دوربین

بسیاری از دوربین‌های آماتور و نیمه‌حرفه‌ای دارای حالت‌های دیگری مانند پرتره، منظره، ماکرو، شب و … هستند. (دوربین‌های حرفه‌ای فاقد این حالت‌ها هستند). بهتر است از این حالت‌ها به دلایل زیر استفاده نکنید:

• این حالت‌ها ترکیبی از موارد فوق ذکر شده در کنار تنظیمات خاص دوربین هستند.
• دوربین‌های متفاوت دارای حالت‌های متفاوت هستند و بهتر است که به آن‌ها عادت نکنید زیرا اگر بخواهید برند دوربین یا مدل آن را تغییر دهید یا حتی دوربین حرفه‌ای تری را استفاده کنید، از آنجایی که به این حالت‌ها تکیه کرده‌اید، کار برایتان سختتر می‌شود.
• تمام این حالت‌ها مانع رشد شما می‌شوند، بهتر است از آن‌ها استفاده نکنید و یکی از چهار حالت بالا که به آن‌ها اشاره کردیم را انتخاب کنید.